Máu là tổ chức lỏng, điều hòa toàn bộ các chức năng hoạt động của cơ thể nhờ các chức năng:
- Duy trì huyết áp và hoạt động tuần hoàn.
- Cung cấp oxy và đào thải carbon dioxit cũng như các chất độc khác.
- Cung cấp nguyên liệu tạo dựng cơ thể.
- Bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế miễn dịch đặc hiệu, không đặc hiệu và cơ
chế đồng – cầm máu.
- Máu gồm hai thành phần tế bào và huyết tương:
+ Thành phần tế bào gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
+ Thành phần huyết tương gồm các yếu tố đông máu, kháng thể, nội tiết tố, các protein, muối khoáng và nước.
Một số bệnh về máu:
– Thiếu máu được định nghĩa là tình trạng giảm nồng độ huyết sắc tố dưới mức bình thường so với người cùng tuổi, cùng giới và trong cùng điều kiện sống. Điều kiện sống ở đây phải hiểu là điều kiện về độ cao so với mực nước biển, cùng trạng thái bình thường, hay mang thai, …
– Biểu hiện lâm sàng của bệnh thiếu máu chủ yếu là mệt mỏi, khó thở, nhận thấy rõ nhất là khi làm việc nặng, đi lại nhiều; tim đập nhanh; da xanh, niêm mạc nhợt; móng tay thô, khô; tóc dễ gãy. Tùy thuộc vào từng nguyên nhân mà có thêm các triệu trứng khác.
– Có nhiều bệnh gây thiếu máu, người ta có thể xếp loại thiếu máu theo những nguyên nhân gồm:
+ Không sinh được máu, bao gồm các nguyên nhân tại tủy xương và các nguyên nhân khác như thiếu nguyên liệu tạo máu (sắt, vitamin B12, acid folic).
+ Do mất máu, bao gồm các nguyên nhân như tan máu và nguyên nhân làm chảy máy. Các nguyên nhân tan máu lại có thể do tại hồng cầu, thường là bẩm sinh và nguyên nhân ngoài hồng cầu, thường do mắc phải. Trong thực hành xét nghiệm và chẩn đoán bênh người ta thường xếp loại thiếu máu theo đặc điểm hồng cầu như sau:
| Hồng cầu nhỏ, nhược sắc | Hồng cầu bình thường, bình sắc | Hồng cầu to |
| Thiếu sắt
Thalassemia Bệnh mãn tính (một số TH) Nhiễm độc Thiếu máu tăng nguyên hồng cầu sắt (một số TH) |
Tan máu
Bệnh mãn tính (một số TH) Sau mất máu Bệnh thận Thiếu nhiều yếu tố tạo máu Suy tủy (do di căn, hóa trị) |
Có nguyên hồng cầu to: thiếu vitamin B12, acid folic.
Không có nguyên hồng cầu to: uống rượu, bệnh gan, rối loạn sinh tủy, suy tủy, … |
BS. Đỗ Thị Mơ
